Otwarty dostęp do książki na temat prawa dzieci do informacji w UE

Niniejszy wpis prezentuje niedawno wydaną książkę (dostępną online) na temat prawa do bycia wysłuchanym przez dzieci uczestniczące w postępowaniu cywilnym. Przeanalizowano w nim różne praktyki państw członkowskich w zakresie przestrzegania tego prawa w ramach europejskich instrumentów współpracy sądowej w sprawach cywilnych. Projekt badawczy prowadzi do stworzenia zasad, opracowanych na podstawie najlepszych praktyk zaobserwowanych w UE. Miłej lektury!

Ten wpis został napisany przez Francescę Maoli, pracownika naukowego w dziedzinie prawa UE na Università degli Studi di Genova.

Książka "Prawo dziecka do informacji w działaniach cywilnych UE" zbiera wyniki współfinansowanego przez UE projektu Minor's Right to Information in EU civil actions - Improving children's right to information in cross-border civil cases (MiRI, JUST-JCOO-AG-2018-831608). Badając różne praktyki krajowe dotyczące podstawowego prawa dziecka do otrzymania informacji w trakcie postępowania cywilnego, które go dotyczy, zespół badawczy miał na celu zidentyfikowanie aktualnych praktyk krajowych, aby ocenić wspólne najlepsze praktyki i stworzyć wytyczne, które mogą lub powinny być stosowane we wszystkich państwach członkowskich UE, również w celu harmonizacji i integracji ich systemów krajowych, zarówno z perspektywy proceduralnej, jak i materialnej.

Raporty i materiały z badań są ogólnodostępne na stronie internetowej Projektu, z której można uzyskać dostęp do bazy danych dotyczących ustawodawstwa, orzecznictwa, najlepszych praktyk i studiów przypadków. Wytyczne w sprawie prawa dziecka do informacji w transgranicznym postępowaniu cywilnym są dostępne w wersji z komentarzem w języku angielskim, jak również w wersji wielojęzycznej.

Pierwsza część tomu poświęcona jest rekonstrukcji istniejących instrumentów praw człowieka dotyczących uczestnictwa dzieci w życiu publicznym. W pierwszym rozdziale przeanalizowano aktualną sytuację i perspektywy na przyszłość w zakresie prawa dziecka do informacji, nie pomijając roli Unii Europejskiej i instrumentów przyjętych w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach cywilnych. Z perspektywy prawa międzynarodowego nadal kontrowersyjne jest, czy takie prawo do informacji ma charakter autonomiczny i nie jest jedynie następstwem prawa dziecka do bycia wysłuchanym w postępowaniu. Badania naukowe i instrumenty prawa miękkiego promują wzmocnienie autonomicznego prawa do informacji, chociaż rzadko można znaleźć wyraźne uznanie w konwencjach międzynarodowych. Z punktu widzenia prawa UE, w artykule podkreślono, że istnieje wiele możliwości poprawy uznawania i wdrażania prawa dzieci do informacji w postępowaniu cywilnym oraz w ramach instrumentów UE dotyczących prawa rodzinnego. Zorientowana na prawa człowieka interpretacja instrumentów UE może sprawić, że prawo to stanie się bardziej ustrukturyzowane w praktyce, wraz z wieloma inicjatywami podejmowanymi na szczeblu unijnym i międzynarodowym.

Kolejne rozdziały krajowe dotyczą kwestii prawa dzieci do informacji w postępowaniu cywilnym z punktu widzenia krajowych systemów prawnych, analizując główne krytyczne punkty wynikające z obecnej praktyki w siedmiu państwach członkowskich UE (Belgia, Bułgaria, Francja, Włochy, Łotwa, Portugalia i Hiszpania). Przeprowadzone badania pozwoliły na określenie aktualnego stanu rzeczy, luk i niedociągnięć w zaangażowanych państwach członkowskich w zakresie prawa dziecka do informacji w kontekście postępowania cywilnego w sprawach rodzinnych.

Ostatni rozdział zawiera końcowy rezultat projektu: Wytyczne w sprawie prawa dziecka do informacji w transgranicznym postępowaniu cywilnym, które miały na celu poprawę sytuacji dzieci uczestniczących w tych postępowaniach, aby wzmocnić i chronić ich podstawowe prawa zapisane w międzynarodowych instrumentach dotyczących praw dziecka oraz w dorobku prawnym UE w zakresie praw dziecka.